Przetargi.pl
Podręcznik dotyczący ekologicznych zamówień publicznych - strona nr 20

Dokument roboczy pracowników komisji - Podręcznik dotyczący ekologicznych zamówień publicznych - strona nr 20

Spis treści

Posługiwanie się kryteriami oceny

5.2.1. Wskazówki ogólne

Dyrektywy 2004/17/WE oraz 2004/18/WE dotyczące realizacji zamówień, w sposób wyraźny zezwalają na włączenie kwestii ochrony środowiska do kryteriów oceny. Powyższe przepisy prawne oparte są o prawo precedensowe Trybunału Sprawiedliwości. Podstawowa zasada dotycząca ekologicznych kryteriów oceny omówiona została w sprawie C-513/99 (Concordia Bus).

Sprawa Concordia Bus
W roku 1997 Gmina Helsinki, Finlandia, podjęła decyzję o ogłoszeniu przetargu na usługi komunikacji autobusowej. Zastosowano kryteria oceny takie jak całkowita cena, jakość parku autobusowego oraz jakość prowadzonej działalności.

W ramach jednego z kryteriów oceny, przedsiębiorstwa mogły uzyskać dodatkowe punkty, jeśli spełniały określone warunki dotyczące poziomu emisji spalin oraz hałasu. W oparciu o te dodatkowe punkty, umowę otrzymała spółka HKL - miejskie przedsiębiorstwo transportowe.

Concordia Bus, spółka która również uczestniczyła w przetargu i nie uzyskała kontraktu, złożyła sprzeciw wobec podjętej decyzji, argumentując, iż nie można podejmować decyzji w oparciu o kryterium poziomu emisji spalin oraz hałasu, ponieważ nie stanowi ono żadnej korzyści ekonomicznej dla strony kontraktującej.

Z orzeczenia Sądu podjętego w powyższej sprawie oraz z dyrektyw 2004/17/WE i 2004/18/WE, które szczególnie odnoszą się do tego orzeczenia w swoich preambułach, wynika, że wszystkie kryteria oceny musza spełniać cztery warunki.

1. Kryteria oceny muszą być powiązane z przedmiotem umowy
Jest to kwestia zasadnicza. Zapewnia powiązane kryteriów oceny z potrzebami instytucji kontraktującej, które zostały określone w przedmiocie umowy.

Obecność powiązania w sprawie Concordia Bus
W sprawie Concordia Bus, Sąd uznał, iż kryteria oceny dotyczące poziomu emisji tlenku azotu oraz poziom hałasu autobusów, jakie mają zostać użyte w celu świadczenia usług transportowych, spełniają wymóg powiązania z przedmiotem umowy.
W kolejnym orzeczeniu, w sprawie “Wienstrom, Trybunał Sprawiedliwości przedstawił dalsze informacje dotyczące tego, w jaki sposób należy interpretować powiązanie z przedmiotem umowy:

Brak powiązania w sprawie Wienstrom
W powyższej sprawie Trybunał Sprawiedliwości zasądził, że w przypadku przetargu na dostawę energii, kryterium związane wyłącznie z ilością energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii, stanowiącą nadwyżkę w stosunku do przewidywanego jej zużycia przez instytucję kontraktującą (co było przedmiotem umowy) nie można uznać za powiązane z przedmiotem umowy.

2. Kryteria oceny muszą być konkretne i obiektywnie wymierne
Trybunał Sprawiedliwości postanowił, iż, w oparciu o wcześniejsze orzeczenia, kryteria oceny w żadnym wypadku nie mogą nadawać nieograniczonej wolności wyboru instytucjom kontraktującym. Muszą one ograniczać wolność wyboru poprzez ustanowienie określonych, związanych z produktem oraz wymiernych kryteriów lub, jak ujął to Trybunał Sprawiedliwości "odpowiednio szczegółowych oraz obiektywnie wymiernych" kryteriów.

Szczególny charakter oraz wymierność kryteriów oceny w sprawie Concordia Bus
W sprawie Concordia Bus, przed dokonaniem oceny ofert, Gmina Helsinki szczegółowo określiła oraz opublikowała system przyznawania punktów dodatkowych za konkretne poziomy hałasu oraz emisji. Trybunał Sprawiedliwości uznał ten system za odpowiednio szczegółowy oraz wymierny.

W sprawie Wienstrom Trybunał Sprawiedliwości przedstawił dalsze wyjaśnienia.
Przejrzystość oraz obiektywność kryteriów oceny w sprawie Wienstrom
W sprawie Wienstrom Trybunał Sprawiedliwości powołał się na to, iż w celu zapewnienia oferentom równych szans, podczas gdy będą oni formułowali warunki swoich ofert, instytucja kontraktująca obowiązana jest do takiego przedstawienia swoich kryteriów oceny, że "wszyscy dobrze poinformowani oferenci przy zachowaniu standardowej dbałości zinterpretują je w taki sam sposób". Kolejnym elementem niezbędnej przejrzystości oraz wymierności kryteriów oceny, jak to określił Trybunał Sprawiedliwości, jest to, że instytucja kontraktująca powinna przedstawić wyłącznie takie kryteria, w oparciu o które będzie możliwe dokonanie faktycznej weryfikacji informacji przedstawionych przez oferentów.

3. Kryteria oceny muszą zostać ogłoszone z wyprzedzeniem
Zgodnie ze wszystkimi dyrektywami odnośnie zamówień, ogłoszenia o kontraktach muszą zawierać informację dotyczącą tego, czy instytucja kontraktująca oceniać będzie umowę w oparciu o kryterium "najniższej ceny" bądź też "najbardziej korzystnej oferty z ekonomicznego punktu widzenia". W tym ostatnim przypadku, kryteria stosowane w celu wybrania najbardziej korzystnej oferty z ekonomicznego punktu widzenia winny zostać wymienione w ogłoszeniu lub przynajmniej w każdym przypadku, w dokumentacji przetargowej.

4. Kryteria oceny muszą być zgodne z prawem Wspólnotowym
Kryteria oceny muszą być zgodne ze wszystkimi fundamentalnymi zasadami prawa Wspólnotowego, co stanowi ostatni warunek wynikający z Traktatu WE oraz wspomnianych dyrektyw odnośnie zamówień. Trybunał Sprawiedliwości wyraźnie wymienił istotność zasady zakazu dyskryminacji, co stanowi podstawę innych zasad, takich jak wolność świadczenia usług oraz wolność przepływu kapitału.

Różnica pomiędzy szczególnym charakterem a dyskryminacją w sprawie Concordia Bus
Kwestia dyskryminacji podniesiona została w sposób wyraźny w sprawie Concordia Bus. Jednym ze sprzeciwów wniesionych przez Concordia Bus było to, iż kryteria przyjęte przez Gminę Helsinki nosiły znamiona dyskryminacji, ze względu na fakt, iż jedynie gminna spółka komunikacji autobusowej HKL, korzystająca z pojazdów na gaz, była w stanie spełnić wymóg poziomu emisji spalin. Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że fakt polegający na tym, iż jedynie niewielka liczba spółek była w stanie spełnić jedno z kryteriów przyjętych przez instytucję kontraktującą nie oznacza dyskryminacji. Tak, więc, przy określaniu czy miała miejsce dyskryminacja czy też nie, należy wziąć pod uwagę wszystkie fakty związane z daną sprawą.

5.2.2. Zastosowanie kalkulacji kosztu okresu używalności

Na etapie oceny procedury zamówień cena oferty zawsze stanowi jeden z najbardziej wpływowych czynników. Jednakże, w jaki sposób określić cenę?

W momencie zakupu produktu, usługi lub pracy zawsze płacimy określoną cenę. Jednakże cena zakupu stanowi tylko jeden element kosztu w całej gamie kosztów związanych z zakupem, posiadaniem a na końcu zbyciem. Aby zapoznać się z całkowitym kosztem umowy niezbędne jest poświęcenie uwagi wszystkim różnym etapom użytkowania. Znane są one pod nazwą: podejście "kalkulacji kosztu okresu używalności". Wymaga ono uwzględnienia, przy podejmowaniu decyzji o zakupie, wszystkich kosztów, które wystąpią w czasie okresu użytkowania produktu lub usługi.

Ocena kalkulacji okresu używalności nie musi być wcale trudna lub zabierać dużo czasu. Chociaż jest wiele specjalnych technik stosowanych w celu opracowania skomplikowanych wyliczeń odnośnie okresu używalności na rynku prywatnym, można zacząć od prostego porównania oczywistych i wymiernych kosztów.

Koszt okresu użyteczności: sugestia Brytyjskiego Licencjonowanego Instytutu Zamówień (ang. UK Chartered Institute of Purchasing )

Brytyjski Licencjonowany Instytut Zamówień oraz Dostaw proponuje, aby całościowy okres użyteczności obejmował:
- Zakup oraz wszystkie związane z nim koszty (dostawa, instalacja, prowizje, itp.);
- Koszty użytkowania, łącznie z kosztami energii, części zamiennych oraz serwisu;
- Oraz koszty zakończenia okresu użytkowania, takie jak koszty odłączenia oraz usunięcia.

Powyższe koszty powinny zostać uwzględnione na etapie oceny, co ma zapewnić, że zostaną rozpatrzone przy wyborze najbardziej korzystnej oferty z ekonomicznego punktu widzenia. Pomoże to w dokonaniu wyboru produktu spełniającego w najwyższym stopniu kryterium przyjazności środowisku, ponieważ w trakcie tego procesu ujawnione zostaną koszty użytkowania oraz pozbycia się, które w przeciwnym wypadku nie uzyskałyby należnej im uwagi.

5.2.3 Jak zastosować kalkulację całkowitych kosztów okresu użytkowania w celu promowania kwestii ekologicznych

Polityka ratowania budżetu - a tym samym i środowiska - poprzez stosowanie podejścia "kalkulacji kosztów okresu użytkowania" może zostać wprowadzona w życie na różne sposoby. Poniżej przedstawiamy parę przykładów.

A. Oszczędności związane z zużyciem wody oraz energii
Oszczędne korzystanie z wody, elektryczności oraz paliw kopalnych to najłatwiejszy krok uczyniony w kierunku realizacji opłacalnych oraz przyjaznych środowisku zamówień. Zaletą tego rozwiązania jest to, że oszczędności te przynoszą wyraźną korzyść zarówno dla sytuacji finansowej instytucji kontraktującej oraz środowisku. Koszty wody oraz energii można w łatwy sposób wprowadzić do kryteriów oceny procedur zamówień publicznych, ze względu na to, że łatwo jest je wyliczyć oraz mają one wyraźny aspekt ekonomiczny. Z ekologicznego punktu widzenia, istotność zużycia wody oraz energii to kwestia bezsporna, zwłaszcza zaś wpływ używanego paliwa na emisję CO2 lub wytworzenie odpadów.

B. Oszczędności związane z kosztami wywozu
Bardzo łatwo zapominamy o kosztach wywozu w momencie dokonywania zakupu produktu lub organizowania przetargu na prace budowlane. W końcu koszty wywozu i tak trzeba będzie opłacić, chociaż czasami realizacja tej operacji zabiera dużo czasu. Nie wzięcie pod uwagę powyższych kosztów w momencie zakupu może w niektórych sytuacjach spowodować, iż dana transakcja okaże się bardzo drogim zakupem. Koszty wywozu mogą obejmować zarówno fizyczne usunięcie jak i opłacenie bezpiecznego wywozu. Bardzo często, wywóz/usunięcie podlega bardzo rygorystycznym przepisom.
Inteligentne planowanie fazy wywozu: przykład z sektora budowlanego
Jednym z obszarów związanym z dużą ilością wytworzenia odpadów jest sektor budowlany. Rozbiórka starych budynków oznacza nie tylko usunięcie ogromnej ilości gruzu, ale także rozporządzanie materiałami niebezpiecznymi, takimi jak azbest. W związku z tym w ogłoszeniu o przetargu można zwrócić się do firm budowlanych z zapytaniem, jaką ilość niebezpiecznych odpadów przewidują w związku z realizacją rozbiórki oraz jaki będzie koszt ich wywozu. W niektórych przypadkach, np. budowy dróg, powinno być również możliwe wyliczenie zysków z wykorzystania przetworzonych materiałów odpadowych, takich jak asfalt.

Powyższe przykłady pokazują, iż włączenie do kryteriów oceny ilości oraz składu odpadów może przyczynić się do oszczędności oraz wspomóc ochronę środowiska. A po wyliczeniu przybliżonego kosztu wywozu odpadów powinno być także możliwe przełożenie kryterium ochrony środowiska na korzyści ekonomiczne.

Poprzednia strona

Następna strona

Rozpocznij dyskusję na forum

Powrót na stronę główną