Wydawnictwo SYGMA, Wrocław 2003 - ISBN 83-85673-05-9 - Zamówienia publiczne w praktyce - strona nr 8
Przedmiot zamówienia publicznego
Przepisy ustawy o zamówieniach publicznych w art. 17 nakładają na zamawiającego, który przystępuje do udzielenia zamówienia publicznego, obowiązek dokładnego, zobiektywizowanego określenia przedmiotu zamówienia. Wątpliwe jest, czy przedmiot zamówienia powinna określać komisja przetargowa.
Uzasadnione jest natomiast, aby przedmiot zamówienia został określony przez właściwy dział, który zgłasza konieczność wydatkowania określonych środków finansowych, a działania członków komisji przetargowej powinny w tym względzie ograniczyć się do sprawdzenia, czy nie zostały naruszone zapisy art. 17 ustawy.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 przedmiot zamówienia określa się za pomocą obiektywnych cech technicznych i jakościowych, przy zastosowaniu Polskich Norm lub klasyfikacji wydanych na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej2, a w odniesieniu do robót budowlanych dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót, które winny odpowiadać wymogom zawartym w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. "Prawo budowlane"3.
Polskie Normy wykorzystywane do opisu przedmiotu zamówienia są normami krajowymi, oznaczanymi symbolem "PN", i określają wymagania, metody badań oraz metody i sposoby wykonywania innych czynności, w szczególności w zakresie:
1) bezpieczeństwa pracy i użytkowania oraz ochrony życia, zdrowia, mienia i środowiska, z uwzględnieniem potrzeb ludzi niepełnosprawnych,
2) podstawowych cech jakościowych wspólnych dla asortymentowych grup wyrobów, w tym właściwości techniczno-użytkowych surowców, materiałów, paliw i energii powszechnie stosowanych w produkcji i obrocie,
3) głównych parametrów, typoszeregów, wymiarów przyłączeniowych i innych charakterystyk technicznych związanych z klasyfikacją rodzajową i jakościową oraz zamiennością wymiarową i funkcjonalną wyrobów,
4) projektowania obiektów budowlanych oraz warunków wykonania i odbioru, a także metod badań przy odbiorze robót budowlano-montażowych,
5) dokumentacji technicznej.
Polskie Normy określają również powszechnie używane pojęcia, nazwy, oznaczenia i symbole we wskazanym powyżej zakresie, a także metody prowadzenia działalności normalizacyjnej oraz badań i certyfikacji.
Przedmiotu i warunków zamówienia nie wolno określać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję (art. 17 ust. 2). Jeżeli jednak ze względów technologicznych, ekonomicznych lub organizacyjnych zachodzi konieczność zachowania norm, parametrów lub standardów, jakimi charakteryzują się posiadane przez zamawiającego maszyny lub urządzenia, a zamawiający dopuszcza składanie ofert równoważnych, to nie jest utrudnieniem uczciwej konkurencji określenie przedmiotu zamówienia przez wskazanie znaków towarowych, patentów lub pochodzenia (art. 17 ust. 3 pkt 1).
Uzasadnione jest określenie wszystkich parametrów technicznych, jakościowych, których spełnienia wymaga się od oferentów, a także zobowiązanie oferentów do posiadania wymaganych innymi przepisami homologacji i atestów, dopuszczających dany towar na rynek krajowy.
Ustawa z dnia 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji (Dz. U. z 1993 r. nr 55, poz. 250 z późn. zm.) oraz wydane na jej podstawie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 lipca 2000 r. w sprawie sankcji ekonomicznych za wprowadzenie do obrotu wyrobów podlegających oznaczeniu znakiem bezpieczeństwa, a nieoznaczonych tym znakiem lub niespełniających innych wymagań, a także za wykonanie usług niespełniających odpowiednich wymagań (Dz. U. z 2000 r. nr 55, poz. 661) nakłada obowiązek na organ kontroli upoważniony do kontrolowania działalności przedsiębiorcy zawiadomienia właściwego urzędu skarbowego o stwierdzeniu takich uchybień.
Natomiast nieuzasadnione jest mnożenie wymagań bez rzeczywistej potrzeby zamawiającego. Może to być utrudnieniem uczciwej konkurencji naruszającym art. 16 oraz art. 17 ust. 2 ustawy o zamówieniach publicznych.
W przypadku znaków towarowych, które w myśl art. 17 ust. 3 nie stanowią utrudnienia uczciwej konkurencji, należy odróżnić znak towarowy od znaku firmy.
Ustawa o znakach towarowych wskazuje, iż znakiem towarowym może być znak nadający się do odróżnienia towarów lub usług określonego przedsiębiorstwa od towarów lub usług tego samego rodzaju innych przedsiębiorstw. Znakiem towarowym nie jest nazwa rodzajowa towaru, informacja o właściwości, jakości, liczbie, ilości, masie, cenie, przeznaczeniu, sposobie, czasie lub miejscu wytworzenia, składzie, funkcji lub przydatności towaru, bądź znak cechujący się innymi podobnymi oznaczeniami nie dającymi podstaw odróżniających pochodzenie towaru.
Tak więc znak nałożony na towar stanowi znak towarowy, natomiast znak występujący samodzielnie bez związania go z towarem - pełni funkcję firmy.
Nie jest więc możliwe zawarcie w specyfikacji postanowienia o treści: "złożenie oferty proponującej rozwiązanie (urządzenie) inne niż opisane w tejże specyfikacji będzie skutkowało odrzuceniem oferty", ponieważ zapis taki narusza zasadę uczciwej konkurencji i tym samym uchybia przepisom ustawy o zamówieniach publicznych.
W świetle ustawy o zamówieniach publicznych umowa w sprawie zamówienia publicznego jest nieważna w całości, jeżeli w postępowaniu o zamówienie publiczne poprzedzającym jej zawarcie doszło do naruszenia przepisów określonych w ustawie (w tym m.in. przepisu art. 17) lub aktach wykonawczych wydanych na jej podstawie i jeżeli to naruszenie miało wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (art. 72 ust. 2). Umowa o zamówienie publiczne jest również nieważna w części wykraczającej poza określenie przedmiotu zamówienia zawarte odpowiednio w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub zaproszeniu (art. 72 ust. 3).
W przypadkach tych Prezes Urzędu Zamówień Publicznych może wystąpić do sądu o stwierdzenie nieważności umowy w sprawie zamówienia publicznego w całości lub w części (art. 72 ust. 4).
Sygn. akt: UZP/ZO/0-169/02. WYROK Zespołu Arbitrów z dnia 12 marca 2002 r. W złożonym odwołaniu oferent PHU (...) podnosi zarzuty naruszenia przez Zamawiającego Gminę o statusie miejskim (...) przepisu art. 16 i art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz. U. nr 76, poz. 344 z późn. zm.) poprzez zapisy zawarte w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia w pkt. III ust. 4 i 7. Określają one warunki podmiotowe dla oferentów zatrudnienia na stałe przez okres minimum 2 lata, siedmiu osób do oczyszczania ulic, placów, chodników i opróżniania koszy, trzech osób posiadających uprawnienia do obsługi sprzętu mechanicznego oraz posiadania na terenie miasta (...) stałej bazy. Odwołujący podnosi, że żaden z tych zapisów nie ma wpływu na prawidłowe i rzetelne wykonywanie usługi.
Ponadto utrudnia to dostęp do rynku firmom nowym lub przebranżowionym. Natomiast zawarcie zapisu o konieczności posiadania bazy preferuje firmy lokalne. W toku przeprowadzonego postępowania Zamawiający podniósł zarzut nie wykazania przez Odwołującego się doznania uszczerbku interesu prawnego, który jest podstawą odwołania.
Po przeprowadzonej
rozprawie i analizie dokumentów Zespół Arbitrów uznał, iż odwołanie zasługuje na uwzględnienie. Nie uwzględniono formalnego zarzutu podniesionego przez Zamawiającego niewykazania braku uszczerbku interesu prawnego Odwołującego się, albowiem każdy wykonawca, który jest lub zamierza zostać uczestnikiem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, ma interes prawny w tym, by jego oferta została uznana za najkorzystniejszą. Ponadto Zespół Arbitrów nie stwierdza naruszenia przez Zamawiającego art. 16 ustawy o zamówieniach publicznych.
Uznaje natomiast, iż w toku postępowania naruszono zapisy art. 17 ust. 2 w związku z ust. 3 ustawy
o zamówieniach publicznych. Zawarte w SIWZ wymogi zatrudnienia 10 pracowników przez okres dwóch lat oraz posiadania bazy na terenie miasta (...) utrudniają uczciwą konkurencję przy przyjęciu zasady wynikającej z art. 17 ust. 1 ustawy, że przedmiot zamówienia określa się za pomocą obiektywnych cech technicznych i jakościowych.
Wyjątkiem od tej zasady jest zapis ust. 3 art. 17 ustawy o zamówieniach publicznych, który wyraźnie określa, co nie stanowi utrudnienia uczciwej konkurencji.
Zdaniem Zespołu Arbitrów wykonanie przedmiotu zamówienia nie uzasadnia zapisów SIWZ będących przedmiotem protestu i odwołania i brak jest do nich odniesienia w ustawie o zamówieniach publicznych.
"Informator Urzędu Zamówień Publicznych" marzec 2002 r.
--------------------------
2 Dz. U. z 1995 r. nr 88, poz. 439 z późn. zm.
3 Tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. nr 106, poz. 1126 z późn. zm.