Przetargi.pl
Poradnik - zamówienia publiczne - strona nr 34

Wydawnictwo SYGMA, Wrocław 2003 ISBN 83-917763-0-1 - Poradnik - zamówienia publiczne - strona nr 34

Spis treści

Otwarcie i badanie ofert

Otwarcie ofert następuje po upływie terminu do składania ofert, przy czym dzień, w którym upływa termin składania ofert, jest dniem ich otwarcia (art. 43 ust. 1a). Otwarcie ofert jest jawne (art. 43, ust. 2), a dokonuje tej czynności komisja przetargowa (§ 7 pkt 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad powoływania członków komisji przetargowej oraz trybu jej pracy66). Jednak, ilu jej członków powinno uczestniczyć przy otwarciu ofert, zależy wyłącznie od wewnętrznych rozwiązań zamawiającego.

Z praktycznego punktu widzenia - oraz sprawności działania komisji - wydaje się, że przy otwarcia ofert powinno być obecnych przynajmniej dwóch jej członków.

Ustawowy zakres informacji, podawanej po otwarciu oferty (art. 43 ust. 1), to:
a) imię i nazwisko, nazwa (firma) wykonawcy,
b) adres (siedzibę) wykonawcy,
c) cena oferty,
d) termin wykonania zamówienia publicznego,
e) okres gwarancji,
f) warunki płatności.

Informacje te odnotowywane są w protokole postępowania (art. 43 ust. 3) na znormalizowanym druku ZP-1 z odpowiednim załącznikiem:
. ZP-1/NK - tryb negocjacji z zachowaniem konkurencji,
. ZP-1/PD - tryb przetargu dwustopniowego,
. ZP-1/PN - tryb przetargu nieograniczonego,
. ZP-1/PO - tryb przetargu ograniczonego,
. ZP-1/WR - tryb zamówienia z wolnej ręki,
. ZP-1/ZC - trybie zapytania o cenę.

Jeżeli zamawiający określał, że ocena ofert następować będzie, poza kryterium ceny, na podstawie innych kryteriów i jeżeli tymi innymi kryteriami nie są: termin wykonania zamówienia publicznego, okres gwarancji lub warunki płatności, to ustawa nie określa obowiązku odczytywania tych kryteriów zawartych w ofercie.
Podczas otwarcia ofert korzystamy ze znormalizowanego druku ZP-12: "Zbiorcze zestawienie ofert /ofert wstępnych/ wniosków o dopuszczenie do udziału w przetargu ograniczonym / wniosków o wstępną kwalifikację*".

Może się zdarzyć, że niektórzy uczestnicy będą próbowali podczas otwarcia ofert składać ustne oświadczenia lub zaświadczenia.
Należy uznać takie zachowania za niedopuszczalne. Zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych wszelkie oświadczenia i zawiadomienia mogą być składane wyłącznie przez zamawiających, dostawców lub wykonawców i wymagają formy pisemnej (art. 21 ust. 1).
W przypadkach więc, gdy któryś z uczestników jawnego otwarcia ofert zechce coś dodać, to należy uznać takie postępowanie za próbę zakłócenia porządku i zażądać niezwłocznego potwierdzenia tego faktu na piśmie (art. 21 ust. 2).

Przyjmowanie, przez członków komisji podczas otwierania ofert, korespondencji należy przyjąć za niedopuszczalne. Ustawa wymienia jednoznacznie, jakie czynności wykonuje się podczas otwarcia ofert.
Natomiast przyjmowanie korespondencji, potwierdzanie tego faktu oraz nadawanie otrzymanej korespondencji odpowiedniej procedury nie jest czynnością przewidzianą ustawą.
Ponadto ustawa nie określa obowiązku niezwłocznego podjęcia stanowiska, czy też w ogóle nie nadaje obowiązku podejmowania jakiegokolwiek stanowiska komisji przetargowej względem oświadczeń składanych podczas otwarcia ofert.
Nie ma także ustawowego obowiązku osobnego informowania zgłaszającego oświadczenie podczas otwarcia ofert o stanowisku komisji przetargowej.
Należy zaznaczyć, że protokół (dokumentacja podstawowych czynności) jest jawny, a wszelkie oświadczenia (nie tylko te składane podczas otwarcia ofert) składane przez zamawiającego oraz dostawców lub wykonawców stanowią załącznik do protokołu.

Jednakże wszelkie oświadczenia oferentów nie będące:
- wyjaśnieniem składanym w trybie art. 44 ust. 1,
- protestem,
- wnioskiem o udostępnienie protokołu (dokumentacji podstawowych czynności), ofert oraz wszelkich oświadczeń i zaświadczeń składanych w trakcie postępowania

należy dołączyć do protokołu postępowania (dokumentacji podstawowych czynności) i pozostawić bez biegu.

Przy zamówieniach powyżej 30.000 euro otwarcie ofert kończy się ostatecznym sporządzeniem listy uczestników postępowania oraz wezwaniem dostawców lub wykonawców uczestniczących w postępowaniu do złożenia oświadczenia, czy pozostają w stosunku zależności lub dominacji w rozumieniu ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi - z innymi uczestnikami postępowania lub zamawiającym albo osobami po stronie zamawiającego, biorącymi udział w postępowaniu (art. 22 ust. 5).
Termin złożenia oświadczenia wyznacza zamawiający w wezwaniu.

Bez względu na wartość zamówienia, zgodnie z zapisami art. 20 ust. 1 ustawy, w postępowaniu nie mogą występować w imieniu zamawiających ani też wykonywać czynności związanych z postępowaniem o zamówienie publiczne, a także być biegłymi osoby, które:
1) pozostają w związku małżeńskim albo w stosunku pokrewieństwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli z oferentem, jego zastępcą prawnym lub członkami władz osób prawnych ubiegających się o udzielenie zamówienia,

2) przed upływem trzech lat od daty wszczęcia postępowania pozostawały w stosunku pracy lub zlecenia z oferentem albo były członkami władz osób prawnych ubiegających się o udzielenie zamówienia,

3) pozostają z dostawcą lub wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do ich bezstronności.

Osoby występujące w imieniu zamawiającego, a będące członkami komisji przetargowej, składają stosowne oświadczenia na znormalizowanym druk ZP-11 - "Oświadczenie członka komisji przetargowej / osoby występującej w imieniu zamawiającego /biegłego (rzeczoznawcy)*". W przypadku zaistnienia okoliczności wymienionych w oświadczeniu należy wyłączyć daną osobę z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (art. 20 ust. 3).

Po otwarciu ofert, prace komisji przetargowej można podzielić na następujące etapy:
- sprawdzanie czy wszystkie oferty zostały złożone w terminie.
Oferty spóźnione nie podlegają dalszemu badaniu. Należy je zatrzymać i zwrócić bez otwierania dopiero po upływie terminu przewidzianego na wniesienie protestu (art. 38 ust. 1).
- zbadanie czy dostawcy lub wykonawcy, którzy złożyli oferty nie podlegają wykluczeniu z postępowania o zamówienie publiczne,
Oferta dostawcy lub wykonawcy, który został wykluczony z postępowania, nie jest rozpatrywana (art. 19 ust. 3). Z postępowania należy wykluczyć tych dostawców lub wykonawców (art. 19 ust. 1, art. 22 ust. 2):

-- którzy w ciągu ostatnich 3 lat przed wszczęciem postępowania nie wykonali zamówienia lub wykonali je z nienależytą starannością - obowiązuje do czasu wejścia w życie ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r.,
dostawców lub wykonawców, którzy w ciągu ostatnich 3 lat przed wszczęciem postępowania wyrządzili szkodę nie wykonując zamówienia lub wykonując je z nienależytą starannością- obowiązuje od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. tj. od 20 października 2003 rok

-- w odniesieniu do których wszczęto postępowanie upadłościowe lub których upadłość ogłoszono,

-- którzy zalegają z uiszczeniem podatków, opłat, składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, z wyjątkiem przypadków, kiedy uzyskali oni przewidzianą prawem zgodę na zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji organu podatkowego,

-- osoby fizyczne, które prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego, przestępstwo przekupstwa albo inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych (już nawet samo wszczęcie postępowania o popełnienie wyszczególnionych przestępstw może stanowić podstawę wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego - art. 19 ust. 2),

-- osoby prawne, których urzędujących członków władz prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego, przestępstwo przekupstwa albo inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych,

-- przedsiębiorców, na których w ciągu ostatnich trzech lat została nałożona kara pieniężna, o której mowa w przepisach o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, za czyn nieuczciwej konkurencji polegający na przekupstwie osoby pełniącej funkcję publiczną - obowiązuje do 27 listopada 2003 r.
podmioty zbiorowe, wobec których sąd orzekł zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne, na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary67 - obowiązuje od 28 listopada 2003 r.,

-- którzy nie są uprawnionymi do występowania w obrocie prawnym, zgodnie z wymaganiami ustawowymi,

-- którzy nie posiadają uprawnień niezbędnych do wykonania określonych prac lub czynności, jeżeli ustawy nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień,

-- którzy nie dysponują niezbędną wiedzą i doświadczeniem, a także potencjałem ekonomicznym i technicznym oraz pracownikami zdolnymi do wykonywania danego zamówienia,

-- którzy znajdują się w sytuacji finansowej nie zapewniającej wykonanie zamówienia,

-- którzy nie złożyli wymaganych oświadczeń lub nie spełnili innych wymagań określonych w ustawie, specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w ogłoszeniu lub zaproszeniu do składania ofert, w szczególności nie wnieśli wadium,

O wykluczeniu z postępowania zamawiający zawiadamia niezwłocznie wykluczonego wykonawcę, podając uzasadnienie faktyczne i prawne (art. 19 ust. 4).
Wykluczonych dostawców lub wykonawców umieszcza się na znormalizowanym druku ZP-14 "Lista dostawców / wykonawców* wykluczonych z postępowania", który załącza się do protokołu. Oferta oferenta wykluczonego nie jest dalej badana.

- zbadanie ofert pod względem formalnym

Stwierdzamy, czy oferenci spełniają warunki kwalifikujące, wykorzystując znormalizowany druk ZP-13 "Informacja o spełnianiu warunków wymaganych od dostawców / wykonawców* uczestniczących w kwalifikacji wstępnej / postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego*" oraz inne warunki zawarte w specyfikacji takie jak sposób przygotowywania ofert czy też wniesienie wadium.
Kryteria oceny spełniania warunków wymaganych od dostawców i wykonawców nie podlegają zmianie w toku danego postępowania (art. 24 ust. 1).
W przypadku stwierdzenia, że oferta jest sprzeczna z ustawą, specyfikacją istotnych warunków zamówienia lub jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów należy ofertę odrzucić niezwłocznie informując dostawcę lub wykonawcę, którego ofertę odrzucono. Informacja powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne.
Jednocześnie wypełniamy znormalizowany druk ZP-15 "Oferty odrzucone".
Wyboru oferty najkorzystniejszej dokonujemy wyłącznie z ofert nieodrzuconych

- zbadanie ofert pod względem rachunkowym

Sprawdza się, czy ceny podane w ofertach zostały obliczone prawidłowo. Jeżeli sposobem obliczenia ceny był kosztorys, to członkowie komisji przetargowej mają obowiązek przemnożenia i dodania wszystkich wierszy oraz kolumn w celu sprawdzenia prawidłowości obliczeń.
Błąd w obliczeniu ceny powoduje konieczność odrzucenia oferty (art. 27a ust. 1 pkt 5). Podobnie jak w przypadku badania pod względem formalny o odrzuceniu informujemy dostawcę lub wykonawcę i wypełniamy druk ZP-15.

Badając oferty, zamawiający ma prawo poprawić oczywiste omyłki w tekście oferty, niezwłocznie zawiadamiając o tym oferenta (art. 44 ust. 3). Oczywistą omyłką nie jest błąd w obliczeniu ceny. Zamawiający zobowiązany jest odrzucić ofertę, jeżeli oferta zawiera błędy w obliczeniu ceny (art. 27a ust. 1 pkt 5).

Sygn. akt: UZP/ZO/0-1071/02; Wyrok Zespołu Arbitrów z dnia 3 września 2002 r.
[...] Zespół ocenił opisany stan faktyczny dokonując analizy art. 44 ust. 2 i ust. 3 ustawy o zamówieniach publicznych, oceniając m. in. wzajemne związki obu przepisów. Z jednej strony art. 44 ust. 2 zakazuje dokonywania jakichkolwiek zmian w treści złożonej oferty, w tym zwłaszcza zmiany ceny, z drugiej zaś strony ust. 3 nakazuje poprawienie oczywistej omyłki.

Zespół stanął na stanowisku, iż w sytuacji pozornej kolizji obu przepisów pierwszeństwo należy dać zakazowi dokonywania zmian ceny przed nakazem poprawiania oczywistych omyłek.
Inaczej mówiąc art. 44 ust. 2 przeciwdziała poprawianiu oczywistej omyłki w cenie. Stanowisko takie uzasadnić można także treścią i datą wejścia w życie art. 27a ust. 1 pkt 5 ustawy o zamówieniach publicznych.
Zdaniem Zespołu Arbitrów ze wskazanych wyżej kilku przypisów wynika właśnie norma zakazująca poprawiania ceny przez którąkolwiek ze stron postępowania obejmująca nawet sytuację gdy błąd w obliczeniu ceny był skutkiem oczywistej omyłki.[...] źródło Zamówienia publiczne w orzecznictwie. Zeszyty orzecznicze.
Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa, maj 2003 r.


Zamawiający zobowiązany jest odrzucić ofertę z powodu następujących błędów formalnych:
- oferta jest sprzeczna z ustawą (np. nie zostało wpłacone wadium) lub specyfikacją istotnych warunków zamówienia (np. oferta jest sporządzona niezgodnie z instrukcją zawartą w specyfikacji) - art. 27a ust. 1 pkt 1,
- jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji - art. 27a ust. 1 pkt 3,
- jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów - art. 27a ust. 1 pkt 4,
- oferta zawiera błędy w obliczeniu ceny - art. 27a ust. 1 pkt 5.

Na uwagę zasługuje zapis ustawy mówiący o konieczności odrzucenia przez zamawiającego oferty, jeżeli stwierdzi on, że jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji.

Niewątpliwym czynem nieuczciwej konkurencji jest - zgodnie z art. 15 pkt 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji68 - sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odsprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:
Art. 15. Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez:
1) sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odsprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców,
2) nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo nie dokonywania zakupu od innych przedsiębiorców towarów lub usług, 3) rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów. [...]


Jednak, to na zamawiającym ciąży obowiązek dokładnego zbadania ofert po ich otworzeniu, czy przypadkiem nie stanowią one czynu nieuczciwej konkurencji, bez możliwości wskazania w SIWZ automatycznego odrzucenia ofert, które np. posiadają cenę niższą niż określona przez zamawiającego.

Sygn. akt: UZP/ZO/0-719/98; Wyrok Zespołu Arbitrów z dnia 10 września 1998 r.
Zamawiający [...] w postępowaniu o zamówienie publiczne na [...] prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia zastrzegł, że oferta z ceną o 30% niższą od wartości kosztorysu inwestorskiego zostanie odrzucona.
Zdaniem Zespołu Arbitrów warunek ten zawarty w specyfikacji utrudnia zachowanie uczciwej konkurencji, a więc stanowi naruszenie art. 16 i art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz. U. nr 76, poz. 344 z późn. zm.).
Zamawiający nie przedstawił żadnych przekonywujących argumentów świadczących o tym, aby ta różnica wartości wpływała na możliwość przypisania oferentowi, który zaproponował cenę za wykonanie robót odbiegających ponad 30% od wartości kosztorysu inwestorskiego, działania stanowiącego czyn nieuczciwej konkurencji.
Ponadto, z brzmienia art. 27a pkt 3 wynika, że Zamawiający zobowiązany jest odrzucić ofertę, jeżeli jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, a więc oferta ta winna być przedmiotem merytorycznej analizy poszczególnych elementów ceny i dopiero wtedy Zamawiający winien stwierdzić, czy postępowanie oferenta wypełnia dyspozycje przepisów określonych w rozdziale 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. nr 47, poz. 211).
Zatem formalne ustalenie Zamawiającego, iż oferta zawierająca cenę niższą o 30% od wartości kosztorysu inwestorskiego jest, jak to nazywa Zamawiający "ofertą dumpingową", nie ma żadnego uzasadnienia faktycznego, ani prawnego. [...] "Urząd Zamówień Publicznych. Warszawa 1999. Orzecznictwo Zespołu Arbitrów.
Przegląd wybranych wyroków wydanych w okresie sierpień-grudzień 1998 r."


W tym momencie członkowie komisji przetargowej mogą rozpocząć ocenę ofert zgodnie według kryteriami podanymi w specyfikacji.
Dokonuje się tego korzystające znormalizowanego druku ZP-16 "Karta indywidualnej oceny oferty".
W celu umożliwienia wypełnienia druków, komisja przetargowa może pracować zespołowo lub indywidualnie.

Kolejnym etapem będzie podsumowanie indywidualnych ocen na zbiorczym druku. Dokonuje tego sekretarz komisji wypełniając znormalizowany druk ZP-17 "Streszczenie oceny i porównania złożonych ofert", który zakończy wybór najkorzystniejszej oferty i umożliwi kierownikowi jednostki lub osobie upoważnionej zatwierdzenie wyboru najkorzystniejszej oferty podpisaniem protokołu postępowania.
W przypadku wniesienia protestu lub odwołania komisja sporządza odpowiedni zapis na znormalizowanym druku ZP-18 "Informacja o wniesionych protestach i odwołaniach".

Protokół, oferty oraz wszelkie oświadczenia i zaświadczenia składane w trakcie postępowania są jawne. Wyjątkiem są informacje stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a oferent składając ofertę zastrzegł, że nie mogą być one udostępnione innym uczestnikom postępowania.

Przy wartości zamówienia do 30.000 euro protokół postępowania należy zastąpić protokołem podstawowych czynności, który zawiera (art. 26 ust. 1):
- opis przedmiotu zamówienia,
- nazwisko lub firmę (nazwę),
- adresy dostawców i wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia,
- cenę oraz inne istotne elementy każdej z ofert,
- streszczenie oceny i porównania złożonych ofert,
- powody zastosowania przez zamawiającego trybu dokonywania zamówienia innego niż przetarg nieograniczony oraz
- wskazanie wybranej oferty, wraz z uzasadnieniem wyboru.

Pracę komisji kończy decyzja kierownika jednostki zatwierdzając protokół postępowania lub protokół podstawowych czynności.
----------------------
66 Dz. U. z roku 2002 nr 82, poz. 743
67 Dz. U. z roku 2002 nr 197, poz. 1661
68 Dz. U. z roku 1993 nr 47, poz. 211

Poprzednia strona

Następna strona

Rozpocznij dyskusję na forum

Powrót na stronę główną