Wydawnictwo SYGMA, Wrocław 2003 ISBN 83-917763-0-1 - Poradnik - zamówienia publiczne - strona nr 26
Preferencje krajowe
Stosowanie preferencji krajowych (art. 18) polega na przeliczaniu ceny dla porównania i oceny ofert i jest w postępowaniu o udzielanie zamówienia publicznego obowiązkowe bez względu na wartość zamówienia (§ 1 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1994 r. w sprawie stosowania preferencji krajowych przy udzielaniu zamówień publicznych50).
Jest to jednak rozwiązanie czasowe, które obowiązuje wyłącznie do dnia uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej51.
Zapis o preferencjach krajowych pozwala wyjaśnić dla lepszego ich zrozumienia pojęcia "surowców i produktów krajowych".
Ustawa o zamówieniach publicznych, przez "surowce i produkty krajowe" rozumie (art. 2 ust. 1 pkt 10) towary pochodzące z Polski zgodnie z warunkami określonymi w ustawie "Kodeks celny".
Poniższe przykłady pozwolą lepiej zrozumieć zagadnienie:
Przykład 1 - surowce pochodzą w całości z Polski (np. miedź), następnie na tej bazie wytwarzany jest określony towar (np. kabel energetyczny) za granicą i sprzedawany w Polsce - towar jest uznawany za pochodzący z zagranicy.
Przykład 2 - wszystkie surowce sprowadzane są z zagranicy (np. części komputerowe), w kraju podlegają złożeniu w przedsiębiorstwie przystosowanym do tego celu, w wyniku czego powstaje towar (komputer) oferowany i sprzedawany w Polsce - towar jest uznawany za krajowy.
Zamawiający rozpoczynając postępowanie o udzieleniu zamówienia publicznego informuje dostawców i wykonawców o stosowaniu lub braku stosowania preferencji krajowych. Oświadczenie w sprawie preferencji nie może zostać później zmienione. Zastosowanie przez zamawiającego preferencji krajowych nie podlega postępowaniu odwoławczemu (art. 79 ust. 2 pkt 2).
Stosowanie preferencji krajowych polega na tym, że cenę oferty złożonej przez dostawcę lub wykonawcę krajowego przelicza się w ten sposób, że od oceny przedstawionej w ofercie odejmuje się 20% ceny oferty i tak uzyskaną cenę przyjmuje się do oceny (porównania) złożonej oferty.
Komisja przetargowa powinna otrzymać, na etapie wstępnego kompletowania materiałów i dokumentów, informację na temat planowanego odstąpienia od preferencji krajowych. Spowodowane to jest koniecznością stosownego wystąpienia do Prezesa UZP z wnioskiem o uzyskanie decyzji umożliwiającej odstąpienie i dopiero po otrzymaniu decyzji administracyjnej Prezesa UZP zamawiający może odstąpić od preferencji krajowych. Przyjąć należy, że nie jest to formalność, lecz złożone postępowanie, w którym wniosek zamawiającego musi być właściwie uzasadniony.
Decyzję w przedmiocie udzielenia zgody na odstąpienie od stosowania preferencji krajowych albo obniżenia udziału surowców lub produktów krajowych w niektórych dostawach wydaje Prezes Urzędu Zamówień Publicznych. Dokonuje tego w terminie do 14 dni od dnia złożenia przez zamawiającego wniosku wraz z uzasadnieniem52.
Jeżeli wartość zamówienia nie przekracza kwoty 30.000 euro, to Zamawiający może ograniczyć udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego wyłącznie do dostawców lub wykonawców krajowych oraz zagranicznych mających oddział lub przedstawicielstwo w Polsce.
Bez względu na wartość zamówienia - w przypadku zamówienia na usługi lub roboty budowlane na obszarze Polski - zamawiający może wymagać, aby całość prac objętych zamówieniem była wykonana przy wykorzystaniu podmiotów, surowców i produktów krajowych.
Ograniczeniem jest w tym przypadku równowartość kwoty 200.000 euro, kiedy stosowanie preferencji krajowych, polegających na obowiązku wykonania całości prac objętych zamówieniem przy udziale podmiotów i wykorzystaniu surowców i produktów krajowych, wymaga zgody Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych.
W przypadku uzyskania takiej zgody zamawiający odrzuca te oferty, w których oferent nie zobowiąże się i nie wykaże, że całość prac objętych zamówieniem wykonana będzie przy udziale podmiotów i wykorzystaniu surowców i produktów krajowych (§ 3 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie stosowania preferencji krajowych przy udzielaniu zamówień publicznych).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1994 r. w sprawie stosowania preferencji krajowych przy udzielaniu zamówień publicznych wydane na podstawie art. 18 ust. 6 ustawy o zamówieniach publicznych jest przedstawione tabelarycznie na następnej stronie.
| DOSTAWY | Dostawcy, którzy do wykonania zamówienia użyją nie mniej niż 50% wartości surowców lub produktów krajowych | Dostawcy, którzy do wykonania zamówienia użyją mniej niż 50% wartości surowców lub produktów krajowych |
| Oferent krajowy53 | 80% ceny oferty | 100% ceny oferty |
| Oferent zagraniczny | 100% ceny oferty | |
| USŁUGI | zastosowanie do wykonania zamówienia nie mniej niż 50% wartości surowców i produktów krajowych | zastosowanie do wykonania zamówienia mniej niż 50% wartości surowców i produktów krajowych |
| Oferent krajowy | 80% ceny oferty | odrzucona |
| Oferent zagraniczny | 100% ceny oferty |
| ROBOTY BUDOWLANE | użycie do wykonania zamówienia nie mniej niż 50% wartości surowców i produktów krajowych | użycie do wykonania zamówienia mniej niż 50% wartości surowców i produktów krajowych | |
| Oferent krajowy | użycie do wykonania zamówienia nie mniej niż 50% udziału podmiotów krajowych w wykonaniu zamówienia | 80% ceny oferty | odrzucona |
| Oferent krajowy | użycie do wykonania zamówienia mniej niż 50% udziału podmiotów krajowych w wykonaniu zamówienia | odrzucona | |
| Oferent zagraniczny | użycie do wykonania zamówienia nie mniej niż 50% udziału podmiotów krajowych w wykonaniu zamówienia | 100% ceny oferty | |
| Oferent zagraniczny | użycie do wykonania zamówienia mniej niż 50% udziału podmiotów krajowych w wykonaniu zamówienia | odrzucona | |
--------------------
50 Dz. U. z roku 1994 nr 140, poz. 776
51 Problemy mogą pojawić się już w styczniu 2004 roku.
52 Przed wydaniem decyzji, Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, musi zasięgnąć opinii właściwego ministra, jednak nieudzielenie takiej opinii w terminie 7 dni oznacza brak zastrzeżeń w tym zakresie nie wstrzymując dalszych działań Prezesa UZP.
53 Art. 2 ust. 1 pkt 6 "krajowych dostawcach i wykonawcach" - należy przez to rozumieć osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, utworzone zgodnie z przepisami prawa polskiego, mające siedzibę w kraju, a także podmioty te występujące wspólnie, jeżeli każdy z nich ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w kraju.